Τι ξέρετε για τα τρώω & τρώγομαι, φαγώνομαι, αλλά και για τα τρωκτικά;
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ετυμολογική προέλευση των λέξεων εστιατόριο, εστιάτορας, συνεστίαση είναι η λέξη εστία και όχι το ρήμα εσθίω. Από την εστία (=σπίτι, οίκος, φωτιά, τζάκι, τόπος συγκέντρωσης της οικογένειας) προέκυψαν ο έστιάτωρ, ο οποίος στα αρχαία ελληνικά σήμαινε τον επί κεφαλής των συνεστιάσεων, των συμποσίων και η λέξη έστιατόριο που σήμαινε την αίθουσα συμποσίων. Το δε ρήμα εσθίω, από τη ρίζα έδ-, που συνδέεται με το λατ.
edo (=τρώω), μας δίνει τη λέξη έδεσμα -εδέσματα (=φαγητό) και τη λέξη εδώδιμα (=τρόφιμα, φαγώσιμα). Και μια μικρή παρένθεση για όσους δε γνώρισαν τα μικρά συνοικιακά μπακάλικα τα οποία ανέγραφαν με υπερηφάνεια κάτω από το «Παντοπωλείον» και την επωνυμία «Εδώδιμα και αποικιακά» και που πόρρω απείχαν από τα τωρινά σουπερμάρκετ.
Και μια ακόμη διευκρίνηση: Ο πρώτος όρος Εδώδιμα αναλογούσε, αν εξαιρέσει κανείς καμιά κονσέρβα καλαμαράκια από την Καλιφόρνια και το διαδεδομένο τότε corned beef από την Αυστραλία, σε προϊόντα που παρήγαγε, παρά τις καταστροφές του πολέμου, η Ευρώπη και μέχρι ενός σημείου και η ίδια η κατεστραμμένη Ελλάδα.
Τα «αποικιακά» ήταν εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο: καβούρια από τη Σοβιετική Ένωση, καφές από την Αφρική και τη Βραζιλία, τσάι από την Άπω Ανατολή κ.ο.κ.
Γνωμικά
1. Να τρως για να ζεις, όχι να ζεις για να τρως.
Κικέρων, 106-43 π.Χ., Ρωμαίος ρήτορας & πολιτικός
2. Θα πρέπει να βρούμε με ποιον θα φάμε και θα πιούμε, πριν βρούμε τι θα φάμε και θα πιούμε.
Επίκουρος, 341-270 π.Χ., Αρχαίος φιλόσοφος
3. Τρώγε, για να ζεις και μη ζεις, για να τρως.
Σωκράτης, 469-399 π.Χ., Ελληνας φιλόσοφος
4. Τρώγοντας έρχεται η όρεξη.
François Rabelais, 1484-1553, Γάλλος συγγραφέας
5. Το πρωί να τρως όπως ο βασιλιάς, το μεσημέρι όπως ο άρχοντας και το βράδυ όπως ο ζητιάνος.
Λαϊκή παροιμία
Ιδιωτισμοί - Εκφράσεις (β’ μέρος)
21. Βλάπτω – Εξολοθρεύω – Εξουδετερώνω – Καταστρέφω
Είναι κρίμα γιατί αντί να έχετε μια εποικοδομητική συνεργασία πάτε να φάτε ο ένας τον άλλον.
22. Φθείρω – Καταστρέφω
Η εταιρεία διαλύθηκε γιατί τους δύο συνεταίρους τους έφαγαν οι αντιζηλίες και τα μίση.
23. Φθείρομαι – Καταστρέφομαι
Φαγώθηκαν τα λάστιχα του αυτοκινήτου μου. Πρέπει να τ’ αλλάξω.
Αυτό το πλυντήριο τα ‘φάγε τα ψωμιά του, είναι για πέταμα.
24. Βασανίζω – Φθείρω
Την τρώει ο καημός που και τα δυο παιδιά της έφυγαν από την Ελλάδα.
25. Γερνώ
Εγώ, παιδιά,τα ‘φαγα τα ψωμιά μου, έφτασα πια τα 90.
26. Έχω φάει – Έφαγα
Μη μου ετοιμάσεις φαγητό. Είμαι φαγωμένος.
27. Καταναλώνω – Καίω
Το αυτοκίνητό μου τρώει πολλή βενζίνη.
28. Πιέζω – Επιμένω – Ικετεύω – Ζητώ φορτικά – Ψήνω
Η κόρη μου μ’ έφαγε να την πάω στο λούνα παρκ. Τελικά ενέδωσα στα παρακάλια της και την πήγα, αν και είχα πολλή δουλειά.
29. Πέφτω- Τσακίζομαι
Χτες έφαγα μια τούμπα στο σκι, αλλά ευτυχώς το χιόνι ήταν μαλακό και δεν έσπασα ούτε πόδι ούτε χέρι.
30. Δέχομαι – Μας έβαλαν
Στο χτεσινό ματς φάγαμε ένα γκολ το τελευταίο λεπτό.
31. Υφίσταμαι κάτι – Λούζομαι
Έφαγα όλη τη βροχή στο κεφάλι όταν ξέσπασε καταιγίδα.
32. Έχω φαγούρα – Ξύνω τον/την… για να μου περάσει
Με τρώει η πλάτη μου. Κάτι με τσίμπησε.
33. Πληρώνω
Αν μιλάς στο κινητό και οδηγείς, σίγουρα θα φας πρόστιμο.
34. Φυλακίζομαι – Κλείνω κάποιον μέσα
Έφαγε πέντε χρόνια φυλακή.
35. Είμαι περίεργος/-η – Έχω την περιέργεια να… – Θέλω σώνει και καλά να μάθω – Καίγομαι να μάθω
Με τρώει η περιέργεια να μάθω πού πήγες το Σαββατοκύριακο.
36. Καταστρέφω
Εσένα θα σε φάει ο εγωισμός σου.
37. Αποστομώνω – Αντιπαρατίθεμαι – Κατατροπώνω
Μόλις είπε τη γνώμη του, όλοι έπεσαν επάνω του να τον φάνε.
38. Χαραμίζω – Περνώ – Σπαταλώ
Έφαγα τη ζωή μου στη θάλασσα / στα θρανία.
39. Υφίσταμαι κάποιον – Λούζομαι κάποιον
Μ’ άφησες μόνη μου μ’ αυτή την κουτσομπόλα και την έφαγα στη μάπα όλο το απόγευμα
40. Απαγορεύω την είσοδο – Δεν αφήνω να μπει κάποιος
Πήγε να μπει στο μπαρ αλλά έφαγε πόρτα.
Τελείωσε αισίως και το Β’ μέρος αυτού του πονήματος. Είμαι σίγουρη ότι δεν έχουν καλυφθεί όλες οι χρήσεις του τρώω. Αν έχετε να προσθέσετε κάτι άλλο, καλοδεχούμενο!
Με την καλημέρα μου,
Ευαγγελία Γεωργαντζή
